Türkiye’de dolar milyarderi sayısının 8’den 42’ye yükseldiği, yoksulluk sınırı altında yaşayan nüfusun ise 8 milyondan, 34 milyona çıktığı iddiası doğru değil.
Twitter’da “Uyandırma Servisi (uyanmadı_) adlı kullanıcının, “Son 17 yılda; 8 olan milyar dolar servet sahibi aile sayısı 42’ye; Son 17 yılda; 8 milyon olan yoksul sayısı 34 milyon kişiye çıktı” şeklinde rakamlar içeren iddianın yer aldığı paylaşımı 4 bin 300 beğeni alırken, bin 100 kez paylaşıldı.
Doğruluğu Ne?’ye ihbar olarak gönderilen paylaşımdaki iddia açık kaynaklardan anahtar kelimeler ile arandığında güvenilir internet haber sitelerinde bazı haberlere ulaşılabiliyor. Türkiye’de Dolar milyarderlerinin sayısıyla ilgili iki kurumun yaptığı araştırma bulunuyor. Doğruluk Payı’nın 2015 yılında yaptığı analizde, Türkiye’de 2002 yılında dolar milyarderi sayısının 6, 2015 yılında ise 32 olduğu belirtiliyor.
2002 yılı dolar milyarderleri listesi
Forbes Dergisi’nin çalışmasına dayandırılan rakamların güncel versiyonlarına bakıldığında, 2018 yılında Forbes’in rakamı 29 olarak açıkladığı görülüyor.
İsviçre bankası USB ve denetim şirketi PwC tarafından hazırlanan Milyarderler 2019 Raporunda raporunda ise Türkiye’deki milyarder sayısı 25 olarak gösteriliyor.
İlk 10 sırada yer alan dolar milyarderleri
Paylaşımın ilk bölümünde iddia edildiği gibi milyarder sayısının 8’den 42’ye yükselmediği ancak 17 yıllık dönemde yaklaşık 4 kat arttığı anlaşılıyor.
İkinci iddia ise Türkiye’deki yoksul sayısının 8 milyondan 34 milyona yükseldiği yönünde.
Türkiye’de hane halkı ve kişi bazında gelir araştırmalarını Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) gerçekleştiriyor. TÜİK’in (o dönemde DİE), 2002 yılı verilerine göre Türkiye’de yoksulluk sınırı altında yaşayan nüfusun oranı yüzde 26,96. 2002 nüfusu ise 65 milyon 22 bin 300. Yani yoksul sayısı 17 milyon 524 bin.
TÜİK’in 2018 yılı yoksulluk rakamlarına bakıldığında ise yoksul sayısının 11 milyon 91 bin, bu sayının nüfusa oranının ise yüzde 13,9 olduğu görülüyor.
2006-2018 yılları arası yoksulluk istatistikleri
TÜİK dışında bazı işçi sendikalarının da bu alanda araştırma yaptığı, DİSK’in yaptığı araştırmaya göre 2018 yılında, Türkiye’de yoksul sayısının 16 milyon, yoksulluk sınırına yakın geliri olanların ise 18 milyon olduğu iddia edilmektedir. Bu iki rakamın toplamı olan 34 milyonun iddiaya kaynak olarak alındığı tahmin edilmektedir.
Yapılan doğruluk kontrolü sonrasında Türkiye’de 2002 yılı ile 2019 yılları arasındaki 17 yılda dolar milyarderi sayısının arttığı ancak 42 değil, en fazla 29 olduğu, yoksul sayısının ise 2002 yılında 8 milyondan 34 milyona yükselmediği, aksine 2002 yılında yaklaşık 17 milyon olan sayının 11 milyona düştüğü, nüfusa oran açısından da düşüş olduğu anlaşılmaktadır.
Kaynaklar
– İddianın ortaya atıldığı paylaşım
https://twitter.com/uyanhadi_/status/1215578491791577089
– Doğruluk Payı’nın analizi
– Forbes Dergisinin yaptığı 2018 yılı milyarderler araştırması
https://www.aa.com.tr/tr/ekonomi/forbes-turkiye-en-zengin-100-turk-listesini-acikladi/1406345
– USB ve PwC’nin milyarderler araştırması
– 2002 yılı yoksulluk ve nüfus istatistikleri
http://www.thb.hacettepe.edu.tr/arsiv/2009/sayi_3/baslik4.pdf
https://www.nufusu.com/ulke/turkiye-nufusu
– 2018 yılı yoksulluk istatistikleri
http://www.tuik.gov.tr/PreIstatistikTablo.do?istab_id=2350
– DİSK yoksulluk araştırması sonuçlarıyla ilgili haber
https://www.evrensel.net/haber/390948/16-milyon-kisi-yoksul-18-milyon-kisi-yoksulluk-sinirinda
