Sosyal medyada bazı kullanıcılar 12 Mart 2023’de, Hindistan’da 50 bin ineğin aşılama sonrası öldüğünü iddia ederek bir görüntü paylaştı. Büyük bir arazide çok sayıda ölü ineğin görüldüğü video “iklim değişikliği bahanesiyle ineklerin öldürüldüğü” iddiasıyla birlikte paylaşıldı.
Bir başka sosyal medya kullanıcısı da, yine toplu halde ölü ineklerin görüldüğü farklı bir görüntü paylaşarak benzer iddialarda bulundu ancak her iki videonun da aşıyla ilgisi yok.
İlk görüntüyü teyit etmek için internette İngilizce anahtar kelimelerle (50000 cow died in India) arama yaptığımızda Hindistan merkezli çok sayıda haber sitesinde benzer görüntülerin yer aldığı haberlere ulaştık. Öncelikle haberlerin iddianın paylaşıldığı Mart 2023’ten yaklaşık 1,5 yıl önce, Eylül 2022’den olduğu görülüyor. Yani olay güncel değil. Diğer yandan tüm haberlerde Rajasthan Eyaletindeki 57 binden fazlağı büyükbaş hayvanın “Yumrulu virüs” ya da “Yumrulu hastalık” olarak bilinen “Lumpy Skin Disease” adlı salgın hastalıktan öldüğü belirtiliyor. Birçok haberde yetkililerin aşılama yaparak hastalığa önlem almadığı, bu nedenle süt fiyatlarının da attığı kaydedilmiş.
Eleştirilerin bir diğer konusu ise ölü hayvanların gömülmemesi.
Herhangi bir kaynakta hayvanların aşı nedeniyle öldüğüne dair bir bilgi yok.
İkinci iddiaya kaynak gösterilen görüntü ise İtalya’dan. Görüntüden bir ekran görseli alarak tersine görsel arama yaptığımızda, Ağustos 2022 tarihli haberlere ulaştık. Yani bu haber de iddianın ortaya atıldığı günlerde yaşanmadı.
Corriera Dela Sera ve diğer birçok haber kaynağında yer alan haberlerde, yedikleri “Sorgum” adlı bir yem bitkisinin hidrojen siyanür maddesini ortaya çıkardığı ve hayvanların çok kısa sürede öldükleri belirtiliyor.
Yani bu görüntüyle ilgili de hiçbir güvenilir kaynakta, hayvanların aşı olduğu ve sonrasında toplu şekilde öldüğüne dair bir bilgi yok. Çiftlik sahipleri de, “sorgum” adlı bitkiyi hayvan yemi olarak ektiklerini belirtiyor. Yetkililer, ölümlere sorgum adlı yemlik bitkinin neden olduğunu, bu bitki ve mısırın su stresi altındayken toksin üretebileceğini çiftçilerin de bildiğini, yine de bu denli bir ciddi sonuç beklemediklerini aktarmış.
Görüldüğü gibi İtalya’da ineklerin aşılama sonrası öldüğüne dair güvenilir bir bilgi yok. Dolayısıyla her iki iddia da ortaya bir delil koymadığı için asılsız görünüyor.
