Sosyal medyada bazı kullanıcılar Avrupa Birliği‘nin koordinasyonuyla Türkiye‘ye yolladığı uçakların THK envanterindeki uçaklarla aynı model olduğu iddia edildi. 2 binden fazla beğeni ve 700’den fazla retweet alan paylaşımda uçağın fotoğrafına da yer verildi.
Uçakların dış görünüşü benzerlik gösterse de modelleri farklı ve bu nedenle iddia yanlış.
Türk Hava Kurumu’nun (THK) 9 adet Canadair CL-215 tipi uçağa sahip olduğu biliniyor.
İspanya ve Hırvatistan’dan gelen uçakların modeli Canadair CL-215‘ten sonra üretilen CL-415 tipi uçak olduğu görülüyor.
1995’de hizmete giren CL-415 uçaklar, 1969’da üretilen CL-215 modeline göre kokpit, aerodinamik ve su tahliye sistemlerinin güncellenmesi ve turboprop motorları kullanılması ile Canadair uçaklarının orman yangınları tespiti ve müdahalesinde çalışma ağırlığını ve hızını yükseltirken, kapasite farkı da yeni modelle birlikte arttırıldı. CL-215’ler 4 bin 900 litreye ulaşırken, CL-415’ler 6 bin 137 litreye kadar su taşıma kapasitesine sahip.
Türk Hava Kurumu envanterinde bulunan ancak şu an yangınlarda kullanılmayan CL-215 tipi uçaklar ile ilgili bakanlıktan yapılan açıklama şöyle:
“Bakanlığımızın THK ile herhangi bir sorunu bulunmamaktadır. 2020 yılında 2 uçak, 2021 yılında 3 uçak ve 18 helikopter orman yangınlarıyla mücadelede kullanılmak üzere THK Gökçen Havacılık İktisadi İşletmesi’nin içinde bulunduğu ortaklıklardan kiralanmıştır. Kamuoyunda tartışılan uçaklar, THK’ya ait CL-215 tipi eski teknolojiye sahip uçaklardır. Bu eski tip, piston motorlu uçakların kullanmış olduğu yakıttan dolayı (piston motorlu uçakların kullanmış olduğu avgas yakıtı havaalanında bulunmamaktadır) sıklıkla ikmal sorunları ile karşılaşılmaktadır. Bu uçaklar yangınlarda etkili ve verimli olarak çalıştırılamadığından dolayı yangınlara müdahalede zafiyet oluşturmaktadır. Bu sebeplerle son yıllarda yangınlara daha etkili şekilde müdahale edilebilen Turboprop veya Turbofan motorlu uçaklar kullanılmaktadır.“
Türk Hava Kurumu’nun kayyum öncesi yöneticileri ise uçakların kullanılabilir durumda olduğunu, bakanlığın yangın ihalesi şartnamesini değiştirmesi nedeniyle ihaleye giremedikleri için uçakların bakımlarının yapılamadığını ve pilotların da işten çıkarıldığını öne sürüyor. Bu konuda siyasi tartışmalar da var ve her iki tarafın iddiaları da tam olarak doğrulanamıyor. Fakat bakanlığın CL-215 ile ilgili verdiği bilgiler doğru.
Yunanistan da filosunda Canadair CL-215 bulunmasına rağmen Rusya’dan BE-200 tipi uçak getirtmişti. Yaptığımız araştırmalarda Yunan pilotların CL-215 hakkındaki gözlemlerine ulaştık. Gözlemlerin bir kısmı şöyle:
Kaptan Ioannis Sentouxis, “Bu uçak farklı bir zamanda ve dolayısıyla farklı bir felsefeye göre inşa edildi” diyor. “Hiçbir şey otomatik değil ve bu nedenle tüm kontroller pilot tarafından manuel olarak yapılmalıdır. Pedallar bile kablolu. Motorun performansını izlemek ve gerektiğinde müdahale etmek için hidrolik destek veya bilgisayar yok.”
Bu teknolojik eksiklikler, pilotların, genellikle yoğun duman ve engebeli arazinin ortasında, bölgedeki hava trafiğini izlerken, uçağın tüm işlevlerine göz kulak olmaları gerektiği anlamına gelir.
Canadair CL-215’in 18 silindirli motoru, filo komutanı Yarbay Giorgos Tsantidis’e göre “şimdiye kadar geliştirilmiş en başarılı ve gelişmiş pistonlu motorlardan biri. Bakımı yapıldığı sürece güvenilirdir.” … “Parçaların bir çoğunu bulmak çok zor, bu yüzden belirli hasarları onarırken uzun gecikmeler yaşayabiliriz.”
Kaptan Vassilis Maris, “Onlar ancak şafaktan alacakaranlığa kadar havada olabilirler. CL-215’lerin yakıtı da zor bulunur ve herhangi bir sivil havalimanından temin edilemez” ifadelerini kullanıyor.
Üsteğmen Giorgos Papaioannou, “Güvenilir bir uçak ama oldukça eski. Daha modern bir şeye sahip olmak istiyoruz” diye ekliyor.
Uzmanlar CL-215’in kullanılabilir ancak yetersiz olduğunu, Yunanistan ve Türkiye’nin de kiralayarak kullandığı Rus üretimi olan BE-200’ün yangın söndürmede daha etkili olduğunu ifade ediyor. BE 200’ün su kapasitesi CL 215’in yaklaşık üç katı (12 bin litre).
THK’den başka envanterinde CL-215 tipi uçak bulunduran ülkeler arasında Yunanistan, İtalya, İspanya, Tayland ve Amerika da bulunuyor.
Sonuç olarak THK envanterinde bulunan ve şu an kullanılmadığı için eleştirilerin konusu olan uçaklar ile İspanya’dan gelen uçaklar aynı firma tarafından üretilmiş ancak iki uçak arasında kapasite ve teknoloji açısından önemli farklılıklar bulunuyor. Dolayısıyla iddianın doğru olmadığı anlaşılmaktadır.
