Sosyal medyada ve bazı gazetelerin internet sitelerinde Cumhurbaşkanlığı giderinin günlük 10 milyon TL olduğu iddia edildi. Bütçenin bir önceki yıla göre 4 kat arttığı da öne sürüldü.
Yol TV Twitter hesabından yapılan paylaşım ve bir başka kullanıcının paylaşımı 4 bine yakın beğeni aldı. Paylaşımda kullanılan görselde, Sayıştay’ın hazırladığı rapora göre Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nin bir günlük harcamasının 10 milyon lira olduğunun ortaya çıktığı iddia ediliyor.
İddia 2019 yılından bu yana sosyal medya paylaşımlarının yanı sıra bir çok gazete tarafından da Sayıştay raporlarına atıf yapılarak haberleştirildi.
Bakanlıklar, bağlı kuruluşlar ve Cumhurbaşkanlığının bütçesiyle ilgili Sayıştay raporlarına, Sayıştay’ın internet sitesinden ulaşılabiliyor. 2019 yılını kapsayan rapor incelendiğinde Cumhurbaşkanlığının 2019 mali yılında 3 milyar 668 milyon 704 bin TL (3.668.704.510,30 TL) bütçe gideri ve 861.903.811,73 TL bütçe geliri olduğu görülüyor.
Bu rakam yılın gün sayısına bölündüğünde günde 10 milyon 51 bin 245 TL bütçenin Cumhurbaşkanlığının giderleri için kullanıldığı, bir önceki yıla göre 3,8 kat artış olduğu anlaşılıyor. Yani iddia doğru ancak bütçe değerlendirmesinde rakamlardan ziyade merkezi yönetim bütçesi içindeki oranlara bakmak da gerekiyor. Sayıştay raporlarının tamamında ayrılan bütçelerin genel bütçe içindeki payları oran olarak da veriliyor.
Diğer yandan Cumhurbaşkanlığının bütçesiyle ilgili yapılan tartışmalarda yeni sistem sonrası başbakanlığın kapanmasının ve bu kurumun bütçesinin ortadan kalktığının, başbakanlığın yetki ve görevlerini Cumhurbaşkanlığının icra ettiğinin göz önünde bulundurulması gerekiyor.
Bu anlamda yine Sayıştay raporlarına bakıldığında, 2017 yılında başbakanlık tarafından kullanılan bütçe 2 milyar 98 milyon 353 bin TL ve bu rakamın merkezi yönetim bütçesinin %0,31’ini (binde 31) oluşturduğu görülüyor. Başbakanlık kapanmadan önce Cumhurbaşkanlığının 2017 bütçesi ise 663 milyon 858 bin TL ve merkezi yönetim bütçesi içindeki oranı %0,1 (binde 10). İki kurumun bütçesi toplam yaklaşık 2 milyar 761 milyon TL ve bütçe içindeki oranları %0,34 (binde 34).
Cumhurbaşkanlığının 2 milyar 818 milyon TL olan 2019 bütçesinin merkezi yönetim bütçesi içindeki oranı ise %0,29 (binde 29). Dolayısıyla Başbakanlık ve Cumhurbaşkanlığının toplam bütçesinden daha az bir bütçenin, yeni sistemle birlikte Cumhurbaşkanlığına aktarıldığı anlaşılıyor.
Cumhurbaşkanlığının 2016 bütçesi ise 1 milyar 345 milyon TL ve bütçe içindeki payı %0,23 olarak gerçekleşti. 2019 bütçesinin payı ise %0,29.
Cumhurbaşkanlığının 2020 (%0,291) bütçesi, oran olarak 2019 yılına göre azaldı (%0,297). 2020 yılında 3 milyar 152 milyon 937 bin olan bütçe, 2021 yılında yüzde 28.1 oranında artışla 4 milyar 39 milyon lira oldu. Özel bütçeli kuruluşlara ayrılan bütçe içindeki oranı ise (%0,33). Bütçe payındaki artış oranı yaklaşık binde 4.
Bu rakamların yalnızca “Saray” olarak da tabir edilen Külliye’nin iaşe, ağırlama, seyahat gibi giderleri olduğu iddiası doğru değil. Cumhurbaşkanlığının yaklaşık 4 milyar lira olan 2021 yılı bütçesinin 1.5 milyar lirası İçişleri ve Milli Savunma Bakanlığı’nca kullanılan barışı destekleme ve koruma hizmetlerine, 175 milyon lirası acil destek giderlerine ve 384 milyon lirası ise Cumhurbaşkanlığı Ofisleri bütçesine aktarımlar olmak üzere ayrıldı.
Son olarak biraz daha geriye giderek 2013 Cumhurbaşkanlığına ayrılan bütçeyi de inceledik. 2013 yılında cumhurbaşkanlığına 157 milyon 560 bin TL bütçe ayrıldığı, bu rakamın merkezi yönetim bütçesi içindeki payının %0,35 (binde 35) olduğu görülüyor. Oran olarak 2019 yılındaki cumhurbaşkanlığı bütçesinden (%0,29) daha yüksek bir bütçe kullanılmış.
Sonuç olarak, Cumhurbaşkanlığı bütçesinin 2019 yılında 2018 yılına göre 3,8 kat arttığı doğru fakat artışın başbakanlığın kapanmasından sonra gerçekleştiği ve oransal açıdan bakıldığında bazı yıllarda düşüşler olduğu ancak cumhurbaşkanlığının önceki yıllara yakın oranlarda bütçeden pay aldığı görülmektedir.
