Sosyal medyada bir kullanıcı, Türkiye’nin Çin’den alacağı aşının maymun hücresi kullanılarak üretildiğini iddia etti. Aşıyla ilgili bilgilerin yer aldığı bir görselin de yer aldığı paylaşımı, Akit Gazetesi Yazarı Abdurrahman Dilipak da paylaşarak “Doğru mu?” ifadesini kullandı.
Bağlantılı şekilde bir çok kullanıcı da maymun geni enjekte edileceği iddiasıyla aşı vurdurmayacağını ifade etti.
İddia yanlış. Aşı üretiminde hayvan hücreleri virüsün izole edilmesi yani tanımlanması ve çoğaltılması için kullanılıyor.
Çinli Sinovac tarafından üretilen aşının tablosunda ‘’Vero Monkey Cells’’ yazdığı görülüyor. Anahtar kelimelerle araştırma yapıldığında tablonun doğru olduğu ve Lozıer Enstitüsü’nün resmi sitesinde yer aldığı anlaşılıyor fakat hayvan hücreleri üretim sürecinde virüsün izole edilmesi için kullanılıyor. Aşıların isimlerinin yer aldığı tablodaki linklerde bilimsel olarak nasıl üretildiklerine dair makeleler de bulunuyor.
Aşıların üretilmesinde canlı hücrelere de ihtiyaç duyuluyor. Tabloda görüldüğü gibi inaktif aşıların üretiminde hayvan hücreleri kullanılıyor ancak bu yönteme virüsü izole etmek için başvuruluyor. Cell Line yani hücre hatları da bunlardan biri. İnsanlardan alınan hastalık virüsü aşı üretimi sırasında hayvan hücresinde izole ediliyor yani bir hücre kültürü içine yerleştirilerek gen dizilimi belirleniyor. Türkiye’de de Covid-19 virüsü yukarıdaki tabloda olduğu gibi yapılan çalışmalar sonrası izole edildi.
Tanı kitlerinde olduğu gibi aşı üretiminde de virüsün izole edilmesi gerekiyor ve bunun için hayvan hücreleri kullanılıyor. Çünkü virüsün üremesi için canlı bir hücreye ihtiyaç duyuluyor ve üretilen virüsün zararlı özellikleri kimyasal yöntemlerle ortadan kaldırılıyor. İnaktif aşıların üretiminde kullanılan bu yöntem yöntem hayvan hücrelerinin insanlara aşı yoluyla enjekte edildiği anlamına gelmiyor. Virüsün gen diziliminin ortaya çıkarılması için yapılan bu çalışma insan DNA’sına da herhangi bir zarar vermiyor.
Şu an halen kullanılan bir çok aşı da bu yöntemlerle üretiliyor. Covid-19’da kullanılan bir diğer yöntem olan mRNA yöntemi ise hayvan hücrelerine gerek duyulmadan üretiliyor. Bu teknolojide virüsün genetik kodları laboratuvar ortamında, yapay olarak üretiliyor. Bu nedenle hayvan hücreleri kullanılmıyor. Pfizer ve Biontech ortaklığındaki aşı bu yöntemle üretildi.
Diğer taraftan aşının etkinliğinin kanıtlanması için önce hayvanlarda deneniyor. Başarılı olursa daha sonra insan deneylerine geçiliyor.
Teyit.org da maymun geniyle ilgili iddiaları daha önce incelemiş ve yanlış olduğunu ortaya koymuştu.
Yapılan doğruluk kontrolü sonunda aşıların üretiminde hayvan hücrelerinin virüsün izole edilmesi ve gen diziliminin ortaya çıkarılması için kullanıldığı, bu hücrelerin insanlara enjekte edildiğini iddiasının doğru olmadığı anlaşılmaktadır.
