Sosyal medyada ve bir çok internet haber sitesinde “Türkiye’de en çok domuz eti satılan şehirler” adı altında bir liste olduğu ve listenin ilk sıralarında Bursa ve Konya olduğu yönünde paylaşım ve haberler yapıldı. İlk olarak Türkiye Gençlik adlı İnstagram hesabında iki kişinin bir konuştuğu bir videoda yaygınlaşan iddia daha sonra haber sitelerine taşındı ve milyonlarca kez görüntülendi.
Yukarıdaki videonun yaygınlaşmasının ardından Oda TV, Haberler.com, Sözcü gibi onlarca haber sitesi de en çok domuz eti satılan şehirler listesi iddiasını haberleştirdi ancak böyle bir istatistik bulunmuyor.
Paylaşım ve haberlerde Tarım ve Orman Bakanlığının paylaştığı bir açıklama ve liste kaynak gösteriliyor. İşte bazı örnek haber siteleri:
Paylaşımlarda Adana’nın yanlış şekilde eklendiği; bakanlık tarafından ise Bursa, Konya, Balıkesir, Muğla ve Antalya’da olduğu açıklanan işletmeler şunlar:
BAKANLIK ŞEHİR SIRALAMASI DEĞİL İŞLETMELERİ AÇIKLIYOR
Listede görüldüğü gibi Ekim 2024 yılından bu yana domuz eti tespit edilen işletmelerin bilgisi yer alıyor. Buna göre 7 işletmedeki ürünlerde domuz eti tespit edilmiş. yaklaşık 8 aylık dönemde Türkiye’de 7 işletmede domuz ürünü tespit edilmiş ve bunlardan ikisi Bursa, ikisi de Konya’da bulunuyor. Özellikle Konya’daki işletmeye bakıldığında, yaklaşık 9 bin nüfuslu bir ilçe olan Emirgazi’deki Muhtar Hanımın Yeri adlı küçük bir kebapçıda domuz ürünü tespit edildiği görülüyor. Toplam ağırlık / hacim gibi bir veri de bakanlığın açıklamasında bulunmuyor. Diğer şehirlerdeki tespitlerde aynı şekilde açıklanmış.
Yani domuz etinin satışı değil tüketicinin bilgisi olmadan ürünlere karıştırılması söz konusu ve bu işletmeler bahse konu şehirlerde bulunan tekil iş yerleri. En büyük ve bilinen işletme de Köfteci Yusuf ve O’nun da yalnızca bir şubesinde domuz ürünü tespit edilmiş.
SATIŞ VERİLERİ AÇIKLANMIYOR
Diğer yandan Tarım ve Orman Bakanlığı bu bilgileri denetim yaptıkça kamuoyuyla paylaşıyor ancak “en çok domuz eti satılan iller” şeklinde bir istatistik vermiyor. Listede de böyle bir ibare yok. TÜİK tarafından da domuz eti satışına ve şehirlerin sıralamasına yönelik bir istatistik yayınlanmıyor. Ayrıca Türkiye’de domuz eti satışı değil, dana ya da kuzu etinden yapıldığı söylenmesine rağmen bu etlerden yapılan ürünlere domuz eti ya da başka ürünlerin karıştırılması kanunlara aykırı.
Haberlerde ise, özellikle başlıklarda Türkiye’de domuz etinin en çok satıldığı ve dolayısıyla tüketildiği illerin listesinin yayınlandığı gibi yanıltıcı başlıklar kullanılmış ve okuyucular bu şehirlerin en çok domuz eti satılan iller olduğunu düşünebiliyor.
SONUÇ: YANLIŞ
Yaptığımız analizde de görüldüğü üzere devlet kurumlarının “en çok domuz eti satılan iller” şeklinde bir istatistik ya da liste açıklaması yok. Ürünlerine domuz eti karıştıran işletmeler ifşa edilmiş ve bunun şehirlerdeki domuz eti satışlarıyla herhangi bir ilgisi bulunmuyor.
