Marmara Depreminden sonra uygulanan depreme özel vergilerin halen yürürlükte olduğu iddiası doğru değil.
Şarkıcı Gökhan Özoğuz, Elazığ’da yaşanan depremden sonra yaptığı paylaşımda, “biz 1999’dan beri deprem vergisi ödüyoruz. O Milyonlar bu zamanlar için toplanmıyor muydu?” ifadelerini kullandı. Özoğuz’un paylaşımı yaklaşık 60 bin beğeni alırken 8 bin 600 kez paylaşıldı.
İddia açık kaynaklardan anahtar kelimelerle araştırıldığında, deprem vergisi olarak bilinen bir kanun metnine ulaşılabiliyor. 1999 yılında çıkarılan 4481 numaralı yasanın tam adı, “17.8.1999 ve 12.11.1999 Tarihlerinde Marmara Bölgesi ve Civarında Meydana Gelen Depremin Yol Açtığı Ekonomik Kayıpları Gidermek Amacıyla Bazı Mükellefiyetler İhdası Ve Bazı Vergi Kanunlarında Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun”.
Kanun deprem nedeniyle zarar gören vatandaşların maddi kayıplarının giderilmesi amacıyla vatandaşların vergilerinin ertelenmesi ya da tamamen kaldırılması gibi kolaylıkların yanı sıra diğer vergi mükelleflerine motorlu taşıtlar ve emlak vergilerine ek yükümlülükler getirirken özel işlem ve özel iletişim adı altında yeni vergileri de uygulamaya koydu. Kanunun uygulanma süresi ise 4 yıl ile sınırlı. 1999 yılında başlayan vergiler 2003 yılında sona erdi ve kanunun geçerlilik süresinin 2003 yılına kadar olduğu belirtiliyor.
Marmara Depremi nedeniyle getirilen bu ek yükümlülüklerin tamamı 2003 yılında yürürlükten kalktı ancak o yıl sonunda yeni bir düzenleme yapılarak Özel İletişim Vergisi normal vergi mevzuatına konuldu. İlk uygulamada yüzde 25 olan iletişim vergisi, şans oyunları vergisi ile birleştirilerek 2018 yılında yüzde 7,5’e düşürüldü ve kalıcı hale geldi. Kanunda verginin deprem nedeniyle toplandığına dair herhangi bir atıf bulunmuyor.
Dönemin Maliye Bakanı Kemal Unakıtan, bu verginin devlet bütçesi kalıcı hale getirildiğini söylemişti. 1999-2003 yılları arasında uygulanan Özel İletişim Vergisi ile 4,6 milyar TL toplandı. Daha sonra göreve gelen Maliye Bakanı Mehmet Şimşek de, tek bir konu için vergi toplanmasının doğru olmadığını ve deprem için toplanan ve daha sonra kalıcı hale gelen vergilerin sağlık, alt yapı ve eğitim yatırımları için kullanıldığını açıklamıştı.
Yapılan doğruluk kontrolü sonunda deprem vergisi adı altında toplanan vergilerin 1999-2003 yılları arasında bu adla toplandığı, daha sonra bu vergilerin arasında yer alan özel iletişim vergisinin yeni bir kanunla sabit hale getirildiği, ancak bu verginin deprem alanında kullanılacağına dair özel bir hüküm olmadığı anlaşılmaktadır.
Kaynaklar
– Gökhan Özoğuz’un paylaşımı
https://twitter.com/gokhanozoguz/status/1221092893257076741
– Deprem Vergisi olarak bilinen kanun 4481 sayılı kanun
https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.4481.pdf
– Özel iletişim vergisi ve şans oyunları vergisi kanun maddeleri
https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.3.6802.pdf
– Maliye Bakanlarının deprem vergisiyle konusundaki açıklamalarıyla ilgili haberler
http://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/maliye-bakanindan-deprem-vergisi-cevabi-19098600
