Koronavirüs salgını nedeniyle Çin, her yönüyle dünyanın gündemindeki yerini koruyor. Gündemdeki konulardan biri de Çin’in nüfusu, nüfus politikası ve uzun yıllar uygulanan Tek Çocuk Politikası…
Doğruluğu Ne? ekibine sosyal medyadan gönderilen bir içerikte, Çin Halk Cumhuriyeti’nin “Tek Çocuk Politikası”nı hangi yılda uygulamaya koyduğu ve uygulama tarihinden sonra birden fazla çocukları olanlara ne olduğu hakkında sorular yer aldı.
Sosyal medyada bazı kullanıcılar da Çin’in tek çocuk politikasıyla Koronavirüs’ün yayılması arasında bağlantı olduğu yönünde iddiada bulundu.
Nüfusu 1 milyar 400 milyonu aşan (2020 itibariyle) ve Dünyanın en kalabalık ülkesi olan Çin’in tek çocuk politikası 1980 yılında başlatıldı. Bu tarihten önce, resmi olmayan bazı çalışmalar yapılsa da uygulama resmi olarak 25 Eylül 1980’de başladı. BBC’nin ayrıntılı bir haberinde bilgilerine ulaştığımız uygulamaya göre her aileye bir çocuk yapma hakkı tanındı. İkinci çocuk yapanlar ise bazı efsanelerin aksine öldürülmüyor. Politikaya uymayan ailelere gelir düzeylerine göre para cezaları veriliyordu. İkinci çocukların nüfus kaydı yapılmadığı için tüm vatandaşlık haklarından da mahrum kalıyor.
Çin’de ikinci çocuğu olduğu için bir akademisyen 2010 yılında hem işinden oldu hem de 240 bin Yuan (günümüz kuruyla 211 bin TL) ceza aldı. Bunun üzerine hukukçu olan Yang Cicu, bir mücadele de başlatmıştı.
Nüfus artış hızını düşürmek için uygulanan politika uygulamada istenilen sonuçları verdi. Birleşmiş Milletler raporuna göre 1970’lere kadar kadın başına doğum oranı 5,3 çocukken, 1978’e kadar 2,7’ye düştü. Politikanın 1980’de resmi olarak uygulanmaya başlanmasıyla, bu oran 2013 yılında 1,7’ye kadar düşürüldü. Bu arada Çin yönetimi 2007 yılından itibaren nüfusun sadece yüzde 36’sında politikanın uygulandığını iddia ediyordu.
Uygulama ile Çin’in 400 milyona yakın bebeğin doğumunu engellediği belirtiliyor. Ancak uygulama bazı önemli sorunlara da yol açtı. Kız bebeklerin bir yaşına kadar olan oranları erkeklere oranla daha yüksekti ve nüfusun dengesi bozuldu. Bazı uzmanlarsa bazı ailelerin ilk çocukları kız olduğunda bebekleri öldürdüğünü ve erkek çocuk için hak elde etmek istediğini savunuyor. Warwick Üniversitesi’nde ekonomist olan Jonathan Cave, Çin Yönetiminin bunun önüne geçmek için kırsal kesimde ilk bebeği kız olanlara ikinci bir hak tanıdığını anlatıyor.
Politikanın kalıcı bir cinsiyet dengesizliği gibi sonuçları olduğu fark edildikten sonra, iş gücünün düşmesi ve toplumun giderek yaşlanması nedeniyle, Çin hükümeti 2015 yılında uygulamaya son verildiğini açıkladı. Çin Hükümeti 2016 yılında İki Çocuk Politikası’na geçilerek tüm ailelerin iki çocuk sahibi olmasına izin verildi.
2018 yılında ise nüfus artışı hızının giderek düşmesi nedeniyle Liaoning Eyaleti Halk Hükümeti tarafından “Nüfus Gelişim Planı” yayımlandı. Bu planda ikinci çocuğun yapılması halinde ödül sistemi uygulanması, çalışma koşullarında iyileştirmeler sağlanması kararlaştırıldı. Çünkü uzun süren tek çocuk politikası nedeniyle aileler ikinci çocuğu yapmak istemiyordu. Yani politika, aile yapısında bir kültürel özelliğe dönüşmüştü. Bu gelişim planı kapsamında eyalet hükümetinin 2020 yılına kadar 2 bin doğum odası daha hizmete açacağı, 3 bin kadın doğum uzmanı ve ebeyi istihdam etmeye çalışacağı ifade ediliyor.
Şu anda Çin’de bilinenin aksine tek çocuk politikası sona erdirilmiş ve 2016 yılında başlatılan iki çocuk politikası uygulaması devam ediyor. Hükümet 2029 yılına kadar bu politikayla nüfus planlamasını sürdürmeyi planlıyor. Koronavirüs ile nüfus yapısı arasında bir bağlantı olup olmadığı ise doğrulanamıyor.
Kaynaklar
– Doğruluğu Ne’ye gönderilen soru paylaşımı ve tek çocuk politikasıyla ilgili paylaşım
https://twitter.com/032927_can_1/status/1229496331879796736?s=20
https://twitter.com/Poyraz_34_34_34/status/1229511745133326336?s=20
– Çin’in nüfus yapısı ve Tek Çocuk Politikasıyla ilgili kaynaklar
https://twitter.com/Poyraz_34_34_34/status/1229511745133326336?s=20
https://www.britannica.com/topic/one-child-policy
https://www.bbc.com/news/magazine-34666440
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5944611/
http://www.ln.gov.cn/zfxx/zfwj/szfwj/zfwj2011_125195/201807/t20180703_3273280.html
https://www.sabah.com.tr/dunya/2011/01/14/ikinci_cocugu_yapti_ceza_aldi
