Sosyal medyada bazı kullanıcılar, Karadeniz’de bulunan doğalgaza ABD’li petrol şirketi Chevron’un ortak olduğunu ve gazın yüzde 50’sinin sahibi olduğunu iddia etti. Feyzi İşbaşaran adlı kullanıcının Twitter’daki paylaşımı 10 binden fazla beğeni aldı.
Ancak iddia yanlış. ABD’li petrol şirketi Chevron, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) ile yaptığı ortak faaliyet anlaşması kapsamında Karadeniz’de yapılan petrol arama çalışmalarında pay sahibi olduğunu 2010 yılında açıkladı. Fakat Chevron’un 21 Ağustos 2020 tarihinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından Tuna-1 bölgesinde bulunduğu ilan edilen doğalgaz rezervinin %50 ortağı olduğu doğru değil.
Anahtar kelimelerle yapılan aramada, Chevron’un 2010 yılındaki anlaşmayı resmi sitesinden duyurduğu ve Türkiye’nin Karadeniz kıyıları açıklarında yapılan arama faaliyetlerini belirleyen 3912 sayılı lisansın Batı kısmının %50’sine Chevron, kalanına ise TPAO’nun sahip olacağı ifade edildiği görülüyor. Yaklaşık 22.500 kilometrekarelik alanı kapsayan lisansa göre açılan ilk keşif kuyusunun işletmesini TPAO üstlenirken, arama faaliyetlerinde istenilen sonuca ulaşılırsa sismik verilere göre ek kuyular açılacağı da aktarıldı.Yapılan anlaşma sonucu Chevron’a yetki verildiğine dair karar resmi gazetede de yayınlandı.
Anlaşmada yer alan bir detay ise önemli. Chevron faaliyetin 2012 yılına kadar süreceğini, sondaj sonrası gaz bulunması halinde kuyunun sahibi olacağını ifade ediyor. Yani anlaşma sadece 2 yıl süreyle geçerli.
2013 yılında yine Resmi Gazete’de yayınlanan bir karar ile Karadeniz’deki petrol arama ruhsatı tamamen TPAO’ya geçti ve Chevron ile yapılan anlaşma da son buldu. Petrol Hakkının Mahiyeti başlıklı kararda, “Türkiye Petrolleri A.O.’nun II no.lu Bolu Petrol Bölgesi’nde Karadeniz’de Türk karasuları dışında sahip bulunduğu AR/TPO/3921 hak sıra no.lu petrol arama ruhsatının dosyasında koordinatları belirtilen kısmının %50’si üzerinde evvelce 14.09.2010 tarih ve 6087 sayılı petrol hakkına müteallik kararla tesis ve tescil edilen aşağıda (a), (b), (c), (d), (e), (f) maddelerinde belirtilen hususların terkin edilmesi ve Petrol Siciline tescili” ifadeleri yer alıyor.
Türkiye’de petrol arama ve işletme ruhsatlarını gösteren haritaya Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığına bağlı Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğünün internet sitesinden de ulaşılabiliyor. Haritada şirketlerin ruhsat sahibi olduğu yerler de bulunuyor ancak iddia edildiği gibi Chevron’un Karadeniz’de herhangi bir ruhsatı yok. Bölge tamamen TPAO’nun işletmesi altında.
Kırmızı bölgeler TPAO’nun işlettiği bölgeleri gösteriyor.
Habertürk Televizyonu da, Chevron iddialarıyla ilgili yayınladığı haberde, ABD’li firmanın 2012 yılına kadar herhangi bir keşif yapamadığını, anlaşmanın sona erdiğini ve Karadeniz’deki işletme hakkının tümüyle TPAO’da olduğunu belirtti.
TPAO, Tuna-1 kuyusunun tek sahibi! ABD'li Chevron ile ortaklık söz konusu değil pic.twitter.com/CgOa7OM00A
— Habertürk TV (@HaberturkTV) August 25, 2020
Yapılan doğruluk kontrolü sonunda, Karadeniz’de bulunan doğalgazda ABD’li Chevron firmasının herhangi bir ortaklığının olmadığı, yapılan anlaşmanın 2013 yılında sona erdiği, bölgedeki ruhsat ve işletme hakkının Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığında olduğu anlaşılmaktadır.
Not: Analizde kullanılan kaynaklara metin içindeki kelimelere yerleştirilen linklerden ulaşabilirsiniz.
